Suriye Ordusu’nun Ä°dlib’e yönelik beklenen taarruzu 19 Aralık’ta baÅŸladı. Havadan ve karadan ağır bir ÅŸekilde saldırıya uÄŸrayan cihatçıların savunma hatları hızla kırıldı. Neticede 3 gün içerisinde Ä°dlib’in güneydoÄŸu kırsalındaki 30’a yakın köy Suriye Ordusu’nun denetimine geçti. Ordunun Jarjanaz kasabasını ele geçirdikten sonra stratejik önemdeki Maarat el Numan ilçesine yöneleceÄŸi bildiriliyor. Böylelikle Åžam Halep otoyolunun tamamen kontrol altına alınması konusunda büyük adım atılmış olacak. Bu arada aÄŸustos ayında Morek ilçesinde olduÄŸu gibi Sarman Köyü’ndeki bir TSK gözlem noktasının daha Suriye Ordusunca kuÅŸatılması ve komik duruma düşmesi söz konusu.
Öte yandan on binlerce sivil büyük kafilelerle Türkiye sınırına yönelmiÅŸ durumda, El-Hava Sınır Kapısı’na yönelen gruplar Türkiye’nin, sınır kapısını açmasını talep ediyor. AKP Suriye Ordusu’nun ilerleyiÅŸi karşısında sessiz kalırken esas kaygı yaratanın yeni bir mülteci dalgası olduÄŸu görülüyor.
Büyük bir hızla ilerleyen Suriye Ordusu’nun operasyonu hangi aÅŸamaya kadar ilerleteceÄŸi merak konusu, çünkü Suriye Ordusu’nun ilerleyiÅŸ temposunun Putin ve RTE arasında yapılan pazarlıklarca ayarlandığı biliniyor. Beklenti Åžam-Halep arasındaki M5 karayolunun tümden ele geçirilene kadar Suriye Ordusu’nun ilerleyeceÄŸi yönünde. Pazarlıklar ne getirir bilinmez ama cihatçıların Ä°dlib ve Cisr el Åžugur’da köşeye sıkıştığı ve direnme kapasitelerinin tükendiÄŸi görülüyor. Bu konuda Ä°slamcı grupların AKP tarafından yüz üstü bırakıldığının da herkes farkında. AKP yandaÅŸ medyası da “katil Esed” halkı katlediyor gibilerinden feveran da gerçekleÅŸtirecek durumda deÄŸil.
Ä°dlib’in tamamen Suriye Ordusu’nun denetimine girmesi Suriye İç Savaşı’nın ana perdesinin kapanması anlamına gelecek. Bu durumda geriye YPG’nin uzun zaman yönettiÄŸi bölgelerin kaderinin nasıl belirleneceÄŸi konusu kalacak. Bu bölgeler için sahada Åžam ve Moskova’nın yanısıra YPG, ABD ve TSK ile güdümündeki silahlı gruplar rekabet ediyor. DiÄŸer taraftan Åžam’ın Ä°dlib’i ele geçirmesi Esad’ın elini muazzam boyutlarda güçlendirecek.
Ne OlmuÅŸtu
Suriye’nin kuzeybatısındaki Hatay’a komÅŸu Ä°dlib vilayeti iç savaşın baÅŸlamasından beri cihatçıların en güçlü olduÄŸu bölgelerin başında geliyordu. İç savaşın kaçınılmaz olduÄŸu gösteren olay da 2011’de Ä°dlib’in ilçesi olan Cisr El Åžugur’da isyancıların Suriye Ordusu’na baÄŸlı yüz civarındaki askeri vahÅŸice boÄŸazlamasıyla yaÅŸanmıştı. Mart 2015’te ABD’nin desteÄŸi ve Türkiye, Katar, Suudi Arabistan’ın inisiyatifiyle oluÅŸturulan ‘Fetih Ordusu’ Ä°dlib ÅŸehir merkezini ele geçirmiÅŸti. Daha kritik bölgelere yoÄŸunlaÅŸan Suriye Ordusu Ä°dlib’e taarruz edemeyince sırtını Türkiye’ye yaslayan Ä°dlib merkezli yaklaşık Hatay büyüklüğündeki bir alan cihatçıların kurtarılmış bölgesi olmuÅŸtu. Ancak ‘Fetih Ordusu’nu oluÅŸturan iki ana grup el Kaide baÄŸlantılı Nusra Cephesi (daha sonra Tahrir Åžam Heyeti ismini aldı) ve Ahrar Åžam iç savaÅŸ içerisinde iç savaÅŸa tutuÅŸmuÅŸtu. Zafer ise görece daha bağımsız davranan Nusra’nın olmuÅŸtu. Zamanla cihatçıların kontrolü tamamen Türkiye’ye geçmiÅŸ, AKP iktidarı da Putin ile girdikleri pazarlıklarda istediÄŸini alabilmek için cihatçılar üzerindeki nüfuzunu kullanmıştı. Suriye Ordusu da Åžam, Halep ve Dera bölgelerini temizledikçe yapılan anlaÅŸmalarla sıkışan militanlar Ä°dlib’e gönderilmiÅŸti. Türkiye, Rusya ve Ä°ran 4-5 Mayıs 2017’deki Astana toplantısında, Ä°dlib ve çevresini “GerginliÄŸi Azaltma Bölgesi” ilan etti. Eylül 2017’de Astana’da varılan uzlaÅŸmayla AKP terör örgütleriyle (Nusra) Suriyeli isyancıları ayırmayı üstlenmiÅŸ, fakat bunu hayata geçirememiÅŸti. Bu da Rusya’nın Ankara karşısında elini güçlendirmiÅŸ ve Ä°dlib’in temizlenmesi meselesi Moskova ve Ankara arasında pazarlıklara konu olmuÅŸtu. YPG’nin ezilmesi ve TSK’nın Suriye topraklarındaki varlığını sürdürebilmesi için Putin’e muhtaç olan RTE her ne kadar çok sevse de Ä°dlib’deki çihatçıları gözden çıkarmak zorunda kalmıştı.
