Latin Amerika’da Sokaklar Isınıyor! – Ulaş Gediz
Peru
Peru’da Pedro Castillo’nun bir yargı darbesiyle devrilmesinin ardından iktidara gelen Dina Boluarte hükümetine karşı protestolar hız kesmeden devam ediyor. Öğrenci grupları, işçi sendikaları ve yerli temsilcilerinin katıldığı eylemler gittikçe kitleselleşiyor. Binlerce protestocu başkent Lima dahil olmak üzere pek çok kentte polisle çatışırken; çatışmaların arttığı bazı bölgelerde kısa süreli sokağa çıkma yasakları ilan edildi. Polis güçlerinin sert müdahaleleri sonucu 11 Aralık 2022’de başlayan eylemlerde şu ana kadar 62 kişi hayatını kaybetti.
Protestolara karşı Boluarte hükümeti de polisin sertliğini artırarak yanıt veriyor. Başkent Lima’daki San Marcos Ulusal Üniversitesi’nde öğrenciler ve polis arasında çıkan yoğun çatışmaların sonucunda üniversiteye tankla baskın yapan polis 200 öğrenciyi gözaltına almıştı. Bununla birlikte, özellikle yerli halkın yaşadığı ülkenin iç kesimlerinde polisin eylemlere karşı tavrının daha da sertleştiği görülüyor. Hayatını kaybedenlerin çoğunun yerli halkın yaşadığı bölgelerden olması bu durumun bir sonucu. Ülkede 105 otoyolda polis güçlerine karşı barikatlar kurulurken, ülkenin en büyük havalimanı da eylemcilerin zorla girmesiyle kapatılmış durumda.
Peru’nun en büyük sendikal konfederasyonu olan CGDP de Dina Blouarte rejimine karşı 19 Ocak Perşembe günü genel grev çağrısı yaparak isyana destek vermişti.
Protestolar Nasıl Başladı?
Protestolar, eski Cumhurbaşkanı Pedro Castillo’nun 7 Aralık 2022 tarihinde önce görevden alınması sonra da gözaltına alınmasıyla başlamıştı. Hükümeti devirmekle suçladığı Kongre’yi feshetmesi ve bir acil durum hükümeti kurmasının ardından görevden alınan Castillo; “kamu görevlerini gasbetme, devlet yekililerinin işleyişini engelleme ve anayasal düzeni ihlal etmek” ile suçlanmıştı. Peru Yüksek Mahkemesi, 30 Aralık 2022’de Castillo’nun 18 ay önleyici hapis cezasını onayladı. Castillo’nun görevden alınmasının ardından ülkede OHAL ilan edildi ve göreve Dina Boluarte geldi. Boluarte’nin erken seçim talebi ise Kongre tarafından reddedildi ve seçimlerin Nisan 2024’te yapılmasına karar verildi.
Protestocuların Talepleri Neler?
Protestocuların başlıca talepleri şu şekilde: gözaltında bulunan eski Cumhurbaşkanı Castillo’nun serbest bırakılması, Kongre’nin kapatılması ve erken seçimlerin yapılması.
Boluarte’nin diyalog ve ulusal ateşkes çağrılarına rağmen taleplerin karşılanmaması durumunda eylemlerin artarak tüm şiddetiyle devam edeceği tahmin ediliyor.
Venezuela
Venezuela’da yüzlerce kamu emekçisi daha iyi ücretler için sokaklara çıktı. Öğretmenler ve hemşirelerin de içinde bulunduğu kamu emekçileri maaşlarının gıda ve ilaç gibi temel ihtiyaçları karşılamaya yetmediğini belirtiyorlar. 2022 yılı Mart ayında yaklaşık 30 dolar olarak belirlenen maaşları yüksek enflasyon nedeniyle şu an aylık 6 dolara kadar gerilemiş durumda.
Protestocular arasında olan 56 yaşındaki Jimenez, aylık 10 dolarlık maaşla 4-5 kişilik bir ailenin hayatta kalmasının neredeyse imkansız olduğunu söylüyor.
Ulusal Sağlık Federasyonu temsilcisinin yaptığı açıklamalara göre, özel sektör ve kamu çalışanlarının maaşları arasında ciddi bir fark bulunuyor. Bu yüzden de emekçiler maaşlarının iyileştirilerek bu farkın azalmasını talep ediyorlar. Temsilci, taleplerinin karşılanmaması durumunda greve gitmeyeceklerini fakat protestoları sürdüreceklerini söylüyor.
Uzun yıllardır ABD ve müttefiklerinin yaptırımlarıyla büyük ekonomik zorluklar yaşayan ülkenin ekonomisi son dönemde iyileşme işaretleri gösterse de var olan yüksek enflasyon oranları emekçilerin belini bükmeyi sürdürüyor.
Kaynaklar
https://www.laprensalatina.com/venezuelan-public-workers-resume-protests-to-demand-pay-hike/