Çağın Erdinç
18 Aralık 2010’da Muhammed Buazizi’nin kendisini yakmasıyla baÅŸlayan ve süreç boyunca pek çok aktörün dolaylı ya da dolaysız ÅŸekilde müdahil olduÄŸu olaylarda yeni bir evreye girildiÄŸini söyleyebiliriz. BaÅŸta, kitlesel gösterilerle diktatörlükleri yıkmak için Tunus ve Mısır’da meydanları terk etmeyen göstericilerin ÅŸekillendirdiÄŸi süreç, daha sonra Libya ve Suriye’deki olaylarla farklı bir boyut kazanmıştı.
Mısır’da, kitlelerin Tahrir Meydanı’nda bedel ödeyerek gönderdiÄŸi Hüsnü Mübarek’in yerini alan Müslüman KardeÅŸler’in lideri Mursi’ye karşı muhalefet giderek büyüyor. Müslüman KardeÅŸler’e, özelde de Mursi’ye karşı duyulan tepkinin kökenlerini çok daha eskilere götürebiliriz. Kavalalı Mehmet Ali PaÅŸa’nın Batı tarzı ekonomik uygulamalarla ilerlemeye çalıştığı dönem, Ä°ngilizlerin OrtadoÄŸu’yu kontrol edebilmek için büyük çaba harcadığı döneme tekabül eder. Ä°ngilizlerin ”borçlandırma, yerli azınlığı kullanma, doÄŸal kaynak yollarına sahip olma” politikalarını kısmen Mısır’da da uyguladığını söyleyebiliriz.
Mehmet Ali PaÅŸa’nın etkinliÄŸinin Osmanlı- Batı ittifakıyla sınırlandırılmasından sonra ülke tamamen Ä°ngiltere’nin sömürgesi haline geldi. Elbette bu sömürgeleÅŸtirme politikasına karşı ciddi tepkiler de oldu. Zaghlul ve Nahas paÅŸaların kurduÄŸu Vaft Partisi Mısır’da ulusal bir hareket olarak örgütlenip tam bağımsızlık sloganını kitlelere yaymaya çalıştı. Halkın giderek emperyalist boyunduruÄŸa karşı bilinçlenmesi, Vaft Partisi’nin kitleselleÅŸmesini saÄŸladı.
Mısır’daki bu kitlesel tepkiden rahatsızlık duyan Ä°ngiltere, Vaft Partisi’nin etkinliÄŸini azaltmak için, yerli unsurlarla dolaylı-dolaysız iÅŸbirliÄŸine giderek Selefi akımın Mısır’daki öncüsü Müslüman KardeÅŸler’i Vaft Hareketi’ne karşı ”pan-zehir” olarak kullandı. Vaft Partisi’nin, Ä°ngiltere’nin SüveyÅŸ Kanalı üzerindeki amaçlarına karşı söylemleri ve eylemleri Ä°ngiltere için Vaft Partisi’nin iktidardan uzak tutulmasını gerekli kılıyordu.
Ä°kinci Dünya Savaşı konjonktüründe Vaft Partisi kitlelere daha fazla ulaÅŸtı ve savaÅŸ sonunda yapılan seçimlerde iktidara geldi. Bu süreçte Müslüman KardeÅŸler, Vaft Partisi’ne karşı gerilla mücadelesi baÅŸlatıp Vaft Partisi’ne büyük darbeler indirdi. 1952’deki Hür Subaylar Darbesi’nden iki yıl sonra iktidara gelen Nasır, ulusal politikalarla OrtadoÄŸu’daki siyasal hareketleri büyük ölçüde ÅŸekillendirdi. Nasır’a karşı da mücadelesini sürdüren Müslüman KardeÅŸler, 1967 Arap-Ä°srail savaşında, Nasır’ın büyük bir yenilgi almasından sonra etkinliÄŸini yeniden arttırdı ve Enver Sedat döneminde konjonktürü de kullanarak kitleselleÅŸmeye devam etti.
Mübarek’in düşmesinden sonra iktidara yürüyen Müslüman KardeÅŸler’in Mısır halkına karşı daima Batılılarla hareket ettiÄŸi gerçeÄŸi, Mısır halkının belleÄŸinden asla silinmedi. Mursi’nin seçimleri kazanmasıyla, gerici faaliyetlerine daha fazla hız veren Müslüman KardeÅŸler, yargıyı ele geçirme operasyonu baÅŸlatarak, anayasanın yapım sürecinde diÄŸer siyasi unsurları dışladı. 1997’de Luksor’da 62 kiÅŸinin öldüğü bombalı saldırının faili olan Muhhamed El Hayat’ın Mursi tarafından Luksor’a atanması bardağı taşırdı. 30 Haziran’da Müslüman KardeÅŸler’in Genel Merkez binasının ateÅŸe verilmesi, Mursi’nin sonunun Mübarek’ten farklı olmayacağını gösteriyor. Ancak artık kitleler, gerici selefi akımların kendilerine fayda saÄŸlamayacağının da bilincindeler.
KuÅŸkusuz, OrtadoÄŸu’da yeni bir sürece giriliyor. Tahrir’den Taksim’e direniÅŸ giderek büyüyor. Diktatör Tayyip ErdoÄŸan, diktatör Mursi ve diÄŸer OrtadoÄŸulu diktatörlerin çözülüş süreci hızlanıyor. Tahrir’de de, Taksim’de de kitleler daha fazlasını istiyor. Halklar meydanlara indiklerinde yapabileceklerinin gücünü gördü. Daha da önemlisi, diktatörler bunu gördü. Ve bu süreç çok ÅŸeye gebe. Salt sürecin getirilerine odaklanarak deÄŸil, eksikliklerimizin bilince olup hareket ettiÄŸimiz sürece, emperyalizmin ve onların maÅŸalarının yıllardır kan gölüne çevirdiÄŸi OrtadoÄŸu’da kurtuluÅŸ çok uzakta olmayacaktır.
