Dow Jones Endeksi, puan bazında tarihteki en sert günlük düşüşünü kaydetti. Dow Jones Sanayi Endeksi yüzde 4,60; Standard & Poor’s 500 Endeksi yüzde 4,10; Nasdaq Teknoloji Endeksi de yüzde 3,78 düşüşle günü tamamladılar. Dow Jones Sanayi ve Standard & Poor’s 500 endeksleri bu sene başından elde ettikleri tüm kazançları kaybetmiÅŸ oldu. Cuma ve pazartesi gününde yaÅŸanan toplam düşüş %7’yi buldu. Satışlar saatler içerisinde baÅŸ döndürücü bir hıza ulaÅŸtı. Son 2 yılda yüzde 40, son bir yılda yüzde 17 kazandıran ABD borsalarında balon sönüyor. Daha 10 gün önce Davos’ta ABD borsalarındaki tarihi zirveleri kendi ekonomi politikasının bir baÅŸarısı gibi sunan Trump bir kez daha komik duruma düştü. Sonsuza kadar yükseleceÄŸi zannedilen borsalardaki küresel düşüş dalgası, yakın dönemde rekorlar kıran Ä°stanbul borsasına ulaÅŸmakta gecikmedi. 120 bin seviyesini geçen BÄ°ST100 endeksi 114 binlere gerilemiÅŸ durumda.
Küresel piyasalarda büyük düşüşleri tetikleyen geliÅŸmeler ABD’de geçen cuma açıklanan verilerle kendisini göstermiÅŸti. ABD’de ücretler geçen yıl %2.9 aratarak 2009’dan sonraki en büyük yükseliÅŸi kaydetmiÅŸti. ABD işçi sınıfının saatlik asgari ücret mücadelesi gibi örnekler vererek kazanımlar elde etmesi, neredeyse dünya çapında genel bir eÄŸilimi ifade ediyor. İşçi sınıfı neoliberal dönemde reel olarak ciddi ÅŸekilde fakirlemiÅŸti, ÅŸimdi ibre terse döndü, emekçiler ücretler konusunda sert mücadelelerle patronları zorluyor.Â
Ãœcret artışları baÅŸta ABD’de de olmak üzere piyasalar tarafında enflasyon artışı olarak algılanıyor, bu da ABD Merkez Bankası FED‘in faizleri beklenenden daha hızlı bir ÅŸekilde arttıracağı beklentisinin devreye sokuyor. ABD 10 yıllık hazine kağıtlarının getirisinin %2,75’i ÅŸimdiden bulması ciddi bir adım olarak yorumlanıyor. Bu da borsalardaki balonu patlatan etken oluyor. Piyasa ÅŸampiyonları bunu aşırı ÅŸiÅŸmiÅŸ borsalardaki kar realizasyonu/düzeltme gibi sunsalar da geliÅŸmeler kısa erimli borsa dalgalanmalarından ziyade düşük faiz döneminin kapanışını ifade ediyor. 2008/9 kriz döneminde ABD, AB ve Japon Merkez Bankaları faizleri negatif seviyelere kadar düşürüp trilyonlarca doları piyasaya enjekte etmiÅŸlerdi. Böylelikle yeni balonlar yaratma pahasına ekonomik büyüme yeniden baÅŸlayabilecekti. 2017 yılında ABD baÅŸta olmak üzere geliÅŸmiÅŸ ülkelerde görülen belirli belirsiz toparlanmalar, yeni balonlar konusunda tedirginlik yaÅŸayan merkez bankalarını faizleri yükseltmek konusunda cesaretlendiriyor. Zira kapitalizmin ufkunda yeniden kara bulutlar öbek öbek (siz balon balon diye okuyun) toplanıyor. FED’in eski baÅŸkanı Janet Yellen tipik olduÄŸu üzere bazı gerçekleri görevi bıraktıktan hemen sonra söylüyor ve gayrımenkul piyasasındaki balondan bahsediyor.
Neticede borsalarda ve yüksek faiz getiren az geliÅŸmiÅŸ kapitalist ülke (Türkiye) bono ve tahvillerindeki bol para dönemi kapanıyor. Borsalarda tarihi düşüşler yaÅŸanırken Türkiye gibi ülkelere akan sıcak parada da yavaÅŸlama olması kaçınılmaz. Yani Türkiye’nin açıklarını kapatması ve borç bulması eskisinden daha zor olacak. Bu da dövizin zamanla ama istikrarlı biçimde tırmanması anlamına gelecek. Enflasyon paralel tırmanışa gideceÄŸinden TCMB de faizleri yükseltmek zorunda kalacak. Bu da AKP’nin medarı iftiharı büyüme oranlarını vuracak, iÅŸsizlik yaygınlaÅŸacak… RTE’nin 2019 öncesi hiç görmek istemeyeceÄŸi geliÅŸmelerin yaÅŸanma ihtimali giderek yükselecek.       Â
