Passolig ve E-Bilet’in iptali konusunda kararını açıklayan Anayasa Mahkemesi, kararın gerekçesini duyurdu. Söz k
onusu kararda, elektronik kart ve bilet satışı ile denetimlerin, uygulamanın düzenli ve kurallara uygun olması, her alanda yeknesaklığın sağlanabilmesi durumunda güvenliğin yanında vergisel olarak mali denetimin de daha kolay
yapılabilmesi ile sporda şiddetin önlenmesine katkı sağlanabilmesi gerekçe gösterildi.
Her Åžey Gezi’yle BaÅŸladı!
Sporda ÅŸiddeti önleme kılıfı altında taraftarı fiÅŸleyen E-Bilet’in uygulanması ilk olarak Gezi sürecinde gündeme geldi. Zira taraftarların her 34. dakikada Gezi direniÅŸine selam göndermesi, iktidarı açıkça rahatsız ediyordu. 17-25 Aralık sürecinde Kadıköy Şükrü SaraçoÄŸlu Stadyumu’nda taraftarların “hırsız Tayyip ErdoÄŸan” sloganları, iktidar nezdinde bardağı taşıran son damladan önceki damlaydı. Son damla ise hiç beklenmeyecek bir stadyumdan geldi: KasımpaÅŸa Recep Tayyip ErdoÄŸan Stadyumu’ndan! BeÅŸiktaÅŸ o zamanlar, yeni stadyumunun yapımını beklediÄŸi için (hâlâ bekliyor) maçlarını KasımpaÅŸa Recep Tayyip ErdoÄŸan Stadyumu’nda oynuyordu. 17 Aralık fırtınası etkisini sürdürürken BeÅŸiktaÅŸ, 21 Aralık 2013’te Elazığspor’u KasımpaÅŸa’da, Tayyip ErdoÄŸan’ın ismini taşıyan stadyumda ağırladı. Maçın ikinci yarısında hiç beklenmeyen bir ÅŸey oldu. Kale arkasındaki taraftarların tamamına yakını, ayakkabılarını çıkartıp “Neyleyim kutumdaki milyon doları, sen ÅŸampiyon olmayınca! Bazen sevinç, bazen keder, BeÅŸiktaÅŸlı olmak yeter” tezahuratını hep bir ağızdan söyleyip tezahuratın bitiminde “Her yer rüşvet, her yer yolsuzluk” diye bağırdı!
Sonrası malum! Bu “densizlik” kaldırılamazdı! Hırsızlar çalabilir, ancak bu durum, üstelik Tayyip ErdoÄŸan’ın ismini taşıyan bir stadyumda söylenemezdi! Zaten sonrasında, BeÅŸiktaÅŸ taraftarı aynı ÅŸeyi 19 Mayıs Stadyumu’nda yaptığında taraftarlara soruÅŸturma açıldı! Ancak yetmezdi! Bu süreçte E-Bilet’in uygulanması gerektiÄŸi, bizzat AKP’li muktedirler tarafından ve futbolda AKP’ye yakın kulüp patronlarınca dillendirilmeye baÅŸladı. Zira KasımpaÅŸa’da yaÅŸananlar, “bardağı taşıran son damlaydı!
2013-2014 sezonunun bitmesinden sonra AÄŸustos ayında apar topar imzalar atıldı. Hatta öncesinde, “pilot uygulama” olarak seçilen stadyumlara giriÅŸte E-bilet zorunluluÄŸu getirildi. 2014-2015 sezonunun başında ise Türkiye Süper Ligi’nde mücadele eden takımların maçlarını izlemek için E Bilet zorunluluÄŸu resmen baÅŸladı!
Yandaşlara Kazandıran E-Bilet Anlaşması!
E-bilet ihalesi AktifBank’a verildi. Sürecin içerisinde yakından tanıdığımız isimler yer aldı. Ä°mzalar, Berat Albayrak’ın CEO’luÄŸunu yaptığı Çalık Holding’e ait E-Kent Konsorsiyumu ile NetaÅŸ arasında atıldı.
Peki, Türkiye Futbol Federasyonu’nun “sahip olmak son derece kolay” dediÄŸi E-Bilet’i taraftarlar bu süreçte nasıl alabildi? Daha doÄŸru ifadeyle, “nasıl alamadı?” Maça bilet almak isteyen taraftarlar önce AktifBank’ın anlaÅŸtığı PTTBank ÅŸubelerine gidip kimlik bilgilerini vermek zorunda bırakıldı. Ardından taraftarlar, gideceÄŸi maçların biletlerini kredi kartı veya benzeri yolla e-kartına iÅŸletti. Maç günü (E-Bilet zulmüne katlanabilen az sayıda taraftar) turnikeden kartı geçirip okuttu. Aslında iktidar nezdinde bunun meali tam olarak ÅŸuydu: “Maçlara gitmeyin! Gidecekseniz son derece zorlu süreçlerden geçip E Bilet çıkartmanız lazım! Ãœstelik fiÅŸleneceksiniz! Siyasi slogan atarsanız, iÅŸte böyle zorluklar çıkartıp maçları izlemenize engel oluruz. Ãœstelik bunu yaparken yandaÅŸlarımıza milyonlarca lira kazandırırız!” Peki bu süreçte taraftarlar ne yaptı? Elbette maçlara gitmemeyi tercih ettiler. (Yazının son bölümünde E Bilet’in tribünleri getirdiÄŸi duruma rakamlarla deÄŸineceÄŸiz)
E-Bilet konusunda baÅŸka iddialar da gündeme geldi. ÖrneÄŸin CHP’li Umut Oran, Gençlik ve Spor Bakanı ÇaÄŸatay Kılıç’a, “Passolig uygulamasının arkasında 1,3 milyar dolar kısa vadeli borcu nedeniyle yatırım yapılabilir seviyenin altı basamak altında yer alan bir holdinge baÄŸlı Aktif Bank’a yeni bir müşteri portföyü kazandırarak, bankanın likit akışını güçlendirmek mi bulunmaktadır?” diye sordu. Söylemeye gerek var mı bilmiyoruz ama tatmin edici bir cevap gelmedi. Ancak taraftarlar yeni sezon açıldığında AktifBank’a ve iktidara tatmin edici bir cevap verdi. Nasıl mı? Tribünleri boÅŸ bırakarak!
E-Bilet Varsa Taraftar Yok!
E-Bilet’in uygulanmaya baÅŸladığı ilk sezon olan 2014-2015’te, AKP’li muktedirlerin öngörüsü, Türkiye’de taraftarların maç izlemekten vazgeçemeyeceÄŸi için ne olursa olsun tribünlere gelecekleri yönündeydi (Dilma Rouseff de Brezilya’da aynı yanılgıya düşmüştü) Sezonun açılış maçlarında Türkiye’de her zaman tribünler tıklım tıklım olurdu. Ancak 2014- 2015 sezonunun açılış maçlarında taraftarlar maçlara gelmedi. Sezon boyunca bu durum böyle devam etti. ÖrneÄŸin 32 bin kiÅŸilik Kayseri Kadir Has Stadyumu’nun seyirci ortalaması 2 bin 869’da kaldı. “Kayseri taraftarı zaten maçlara ilgi göstermiyor, bunun E-bilet’le ilgisi yok” diyenler için, gelin, bir önceki sezona bakalım. Yani, E-Bilet’in uygulanmadığı 2012-2013 sezonuna…
E-Bilet’in henüz uygulanmaya baÅŸlamadığı 2012-2013 sezonunda Kayseri’nin maçlarını toplamda 269 bin 738 taraftar izledi. Yani ortalama 15 bin 866 taraftar Kayseri Kadir Has’ta takımını destekledi. Tekrar hatırlatalım: E-Bilet geldikten sonra Kayserispor’u ortalama 2 bin 869 kiÅŸi izledi! Aradaki fark 10 binden fazla!
E-Bilet’in uygulanmaya ilk baÅŸladığı sezon diÄŸer tribünlerin durumu da farklı deÄŸildi. ÖrneÄŸin 19 bin kiÅŸilik Ankara 19 Mayıs Stadyumu’nda ortalama 3 bin 147 taraftar maç izledi. 16 bin kiÅŸilik Gaziantep Kamil Ocak Stadyumu’nda ise ortalama 3 bin 291 taraftar 2014-2015 sezonunun maçlarını seyretti. “Dört büyük” olarak nitelenen BeÅŸiktaÅŸ, Galatasaray ve Trabzonspor’un maçlarında da benzer bir tablo vardı. 24 bin 169 kapasiteli Trabzon Avni Aker Stadyumu’nda ortalama taraftar sayısı 9 bin 512’de kaldı. Maçlarını 80 bin kiÅŸilik Atatürk Olimpiyat Stadyumu’nda oynayan BeÅŸiktaÅŸ’ı desteklemeye ise ortalama sadece 12 bin taraftar geldi. 50 bin kiÅŸilik Kadıköy Şükrü SaraçoÄŸlu’ndaki ortalama taraftar sayısı 20 binde kaldı. Sözünü ettiÄŸimiz sezonun sonunda ÅŸampiyonluk ipini göğüsleyen Galatasaray’da da durum benzerdi. Normal ÅŸartlar altında ÅŸampiyon takımın tribünleri tıklım tıklım dolarken E Bilet’in uygulanmaya baÅŸladığı 2014- 2015 sezonunda 52 bin kiÅŸilik Türk Telekom Arena Stadyumu’na ortalama 23 bin taraftar gitti. E Bilet’in uygulanmadığı bir önceki sezonda hem Galatasaray’ın hem de Fenerbahçe’nin ortalama taraftar sayısı 35 bine yakındı. Hem Fenerbahçe hem de Galatasaray, E-Bilet uygulaması yokken taraftar ortalamasında Avrupa’daki önemli kulüplerle yarışıyordu.
Bu Sezon da Tablo Aynı!
Yukarıda belirttiÄŸimiz gibi, E-Bilet’in ilk uygulanmaya baÅŸladığı sezon olan  2014-2015 sezonunda taraftarlar maça gitmedi. Hatta E-Bilet’in kaldırılması için çeÅŸitli eylemler yapıldı. Ancak ne hükümet, ne de TFF geri adım attı! Onlar için, hırsızlıklarının, yolsuzluklarının ifÅŸa edilmesindense, gelecekte doÄŸacak sokak hareketlerinin tribünlerde yansıma bulmasındansa, tribünlerin boÅŸ kalması daha iyiydi!
Bu sezonunun ortalama taraftar sayılarını açıklamaya gerek yok. Zira tribünlerde neredeyse parmakla sayılacak kadar taraftar var. Sadece ilk hafta verilerini açıklamak genel tabloyu görmek açısından yeterli olacaktır. Ä°lk hafta maçlarını neredeyse her sezon tıklım tıklım tribünlere oynayan Trabzonspor, bu seneki ilk maçında 24 bin kapasiteli Avni Aker Stadyumu’nda sadece 9 bin taraftar önünde Bursaspor’la mücadele etti. 14 bin kapasiteli Sivas Stadyumu’nda Galatasaray maçını sadece 5 bin taraftar izledi. Maçı izleyen Galatasaraylı sayısı ise 800’de kaldı. Böyle devam ederse, bu sezonki taraftar ortalaması geçen sezonun da altına düşecek gibi görünüyor.
Bu noktada, yakın zamandaki çarpıcı bir örneÄŸi vurgulamak faydalı olacaktır. Malum, BeÅŸiktaÅŸ, maçlarını 80 bin kiÅŸilik Olimpiyat Stadyumu’nda oynamaya bu sene de devam ediyor. BeÅŸiktaÅŸ bu sene ÅŸampiyonluÄŸa koÅŸarken maçlarına ortalama 17 bin taraftar geldi. Son Galatasaray maçında 80 bin kiÅŸilik stadyumda sadece 25 bin kiÅŸi vardı. Muktedirler bunun nedenini Olimpiyat Stadyumu’nun ulaşım zorluÄŸuna baÄŸlıyorlar. Peki E Bilet’in uygulanmadığı 2013-2014 sezonunda Atatürk Olimpiyat Stadyumu’na ulaşım çok mu kolaydı? O sezon BeÅŸiktaÅŸ 28 Eylül 2013’te Galatasaray’la karşılaÅŸtı ve taraftar rekoru kırıldı. Stadyumda 80 bin kiÅŸi vardı. (O maçta taraftarlar sahaya girmiÅŸ, çevik kuvvet taraftarlara müdahale etmiÅŸti. Olayları AKP’ye yakın 1453 Kartalları’nın çıkarttığı söylenmiÅŸti. YaÅŸanan olayları AKP’liler E-Bilet’in uygulanmamasına baÄŸlayacak kadar piÅŸkin açıklamalar yaptı)
Taraftarlar Neden E-Bilet Almıyor? E-Bilet’in Ekonomik Sömürü Yönü
Her taraftar Passolig alabilmek için yıllık 15-25 TL bilet başına ise  2 TL vermek zorunda. Normal biletleri zor alan taraftarlar, böyle bir çarkın içerisine neden girmek istesin? Ayrıca eklemek gerekir ki, AktifBank bu çarktan iyi “kazanıyor!” 25 liralık bir kartın 7 lirasını kartları basan Aktif Bank alıyor. E Bilet’in çıkartılması sürecinin zor olduÄŸunu ve taraftarların ÅŸeceresini Aktifbank’la paylaÅŸmak zorunda olduÄŸunu zaten söylemiÅŸtik.
Anayasa Mahkemesi’nin Kararı Ne Anlama Geliyor?
AYM’nin, E-bilet’in kaldırılması için yapılan baÅŸvuruyu reddettiÄŸini girizgâhta söylemiÅŸtik. Anayasa Mahkemesi taraftarların baÅŸvurusunu reddetti ancak 3. ÅŸahısların artık bu konuda söz sahibi olamayacağına da hükmetti. Peki bu karar ne anlama geliyor? Taraftar Hakları Dayanışma Merkezi adına E-Bilet’in iptali için dava açan Avukat Cem Cihan karardan sonra ÅŸunları söyledi: “AYM’nin bu kararıyla elektronik bilet uygulaması sürecek ancak kulüplerin bilet satış hakkı Türkiye Futbol Federasyonu tarafından tek bir bankaya pazarlanamayacak. Çünkü AYM, kanunun TFF’nin yetkisini üçüncü kiÅŸilere devretme yetkisini iptal etti. Passolig kartını satan Aktifbank, burada üçüncü kiÅŸidir. Dolayısıyla elektronik kart sistemi üzerinden e-bilet devam edecek ama Passolig kart iptal oldu. 1 milyon taraftarın maÄŸdur olmaması için bankanın bu sezon için aldığı 29 liralık kart yenileme ücretlerini de iade etmesi gerekiyor. Hem Passolig kartlarının iptali, taraftardan alınan ücretlerin iadesi hem de bankanın elindeki bu kiÅŸisel taraftar bilgilerinin imha edilmesi için federasyonu göreve davet ediyoruz”
Sonuç: Kendileri Çalıp Kendileri Oynayacaklar!
AYM Aktifbank’ı devre dışı bırakmış gibi görünse de, geçici süre kağıt biletler devreye sokulmadığı için hâlâ Aktifbank “kazanmaya”, taraftarlar sömürülmeye ve fiÅŸlenmeye devam ediyor. Futbol çoktan beri zenginlerin oynayıp yoksulların tribünden izlediÄŸi bir oyundu. Artık futbol, zenginlerin oynayıp zenginlerin izlediÄŸi oyun olma yolunda emin adımlarla ilerliyor! Süreci tersine çevirebilmek için baÅŸlıkta söylediÄŸimizi tekrar vurgulayalım: “E-Bilet kalkacak, baÅŸka yolu yok!”Â
Not: Passolig ve E-Bilet’in küçük bir ayrımı var. Passolig, E-bilet uygulamasının markası olarak ifade ediliyor. Yani, AYM’nin “Passolig’i kaldırdık, E-Bilet’le devam ediyoruz” deme ÅŸansı yok. Ya ikisi de kalkacak; ya da ikisi de kalacak!
