2 Aralık, 2013
Dersanelerin kapatılması tartışması üzerinden büyüyen AKP-Gülen Cemaati çatışması, ortaya dökülen belgelerle kozmik bir hava kazanırken her geçen gün yeni pislikler etrafa saçılıyor. Daha önce AKP ile ordu ve ulusalcı güçler arasında yürüyen vesayet savaşının yeni bir örneği, bugüne dek ulusalcı sivil-askeri bürokrasiye karşı domuz topu gibi birleşen AKP ile Gülen cemaati arasında yaşanacak gibi görünmektedir.
Çatlağın geçmiÅŸe dayandığı artık sır olmaktan çıktı diyebiliriz. Balyoz Davası’nın kanıtlarını bavulla savcılığa teslim etmesiyle ün yapan Taraf’ın cemaat kökenli yazarı Mehmet Baransu, 2004 Haziran’ında yapılan MGK bildirisini yayınladı. GeçmiÅŸte cemaate karşı yapılacak operasyona AKP’nin Tayyip ErdoÄŸan ve Abdullah Gül dahil olmak üzere önemli bakanlarının imza attığı ortaya çıktı. Hükümet kararların uygulanmadığını iddia etse de bugün taarruza geçtiÄŸiniz bir rakibe karşı bunu anlatmakta zorluk yaÅŸayabilirsiniz ve nitekim öyle oluyor.
Cemaatin hükümetin yalanlamalarına ikna olmadığı bizzat Fethullah Gülen’in 29 Kasım’da kendi sitesinden yayınladığı açıklamasından anlaşılıyor: “2004’te de bir dayatma olmuÅŸ. EÄŸer daha sonra birileri tarafından “Ben kaç defa bu mevzuda bakanları deÄŸiÅŸtirdim, bu iÅŸi yapın filan diye…” Sürç-ü lisan kabilinden mi, saÄŸlam mülahazaya alamama kabilinden mi, bu mesele böyle tekerrür edip durmasaydı.. o gün alınan kararların bir sonucu olarak, bugün bu meselenin üzerine gelme duygusu olmasaydı.. maÅŸerî vicdanda böyle algılanma olmasaydı.. Bütün maÅŸerî vicdan meseleyi ÅŸimdi öyle algılıyor; “Demek ki o zaman öyle karar verilmiÅŸ, sonra ardarda bunlar sürekli, o mevzudaki vazifelileri deÄŸiÅŸtirerek hep bu iÅŸin üzerine gitmiÅŸler” ÅŸeklinde.. Ama bunlar denmeseydi, hüsn-ü zannımın gereÄŸi ÅŸuydu: “Bu mutereesele konjonktüreldi. O günün ÅŸartlarını bilmiyoruz, hadisenin içinde deÄŸildik ki biz o hadiseyi arka planıyla görelim, felsefesiyle deÄŸerlendirelim.” derdim. Devamı, temadisi olmasaydı, meseleye öyle bakardım. Ama o mevzuyu te’yid eder mahiyette beyanların verilmesiyle, öyle bir mesele karşısında, maÅŸerî vicdan karşısında da bana diyecek bir ÅŸey kalmıyor.” (Fethullah Gülen, 29 Kasım)
Birinci ağızlar dışında meselenin taraflarının yaptığı açıklamalar aslında siyasal hesapları da ortaya koymaya devam ediyor: Cemaat özellikle Zaman gazetesi AKP’nin otoriterleÅŸmesinden yakınırken, ErdoÄŸan’ı ve AKP’yi geçmiÅŸteki düşmanları Kemalistler gibi davranmakla onlara benzemekle suçlayan bir tonlama yakalamış durumunda. Öyleki sola yeri geldiÄŸinde demediÄŸini bırakmayan gazete, solcuların aÄŸzından laflar yayınlıyor ve ideolojik olarak destek bulmaya çabalıyor. Karşı taraf da epeydir kimden gelirse gelsin her türlü eleÅŸtiriye ErdoÄŸansız bir AKP yaratılmaya çalışıldığına dair komplo teorileriyle yanıt veriyor.
Cepheleşmenin Kısa Geçmişi
ErdoÄŸan ve Cemaat yakın tarihte birçok kez zıt pozisyonlara düştüler ve özellikle politik meseleler üzerindeki tavır alışlarıyla her iki kamp arasında ciddi farklılıklar olduÄŸu göze çarpıyor. Ä°lk büyük itilaf, Mavi Marmara’da 9 kiÅŸinin Ä°srail tarafından katledilmesinin ardından Fethullah Gülen’in “Ä°srail’in onayı olmadan hareket etmek, otoriteye baÅŸkaldırıdır. Ä°srail’den izin almalıydılar” çıkışıyla kamuoyuna yansımıştı. Özellikle Ä°srail, Mısır gibi dış politika ile ilgili konularda AKP ile cemaatin böyle bir açı farkını fazlasıyla dışavurduÄŸunu gördük. Cemaat, ABD emperyalizmiyle göbekten bir baÄŸ kurarken AKP’nin gelgitlerle dolu bir politika izlemiÅŸti. Hatta, zaman zaman eksen kayması tartışmaları gündemi meÅŸgul etmekteydi.
Ancak geçtiÄŸimiz yıl önemli bir kriz yaÅŸanmış ve MÄ°T MüsteÅŸarı Hakan Fidan’la birlikte eski müsteÅŸar Emre Taner ve Oslo görüşmelerinde önemli bir rol oynayan MÄ°T’çi Afet GüneÅŸ cemaate yakın savcılar tarafından emniyete çağırılmıştı. ErdoÄŸan ise MÄ°T üzerinden kendisinin hedef alındığını kısa sürede görmüş ve MÄ°T müsteÅŸarının yargılanmasını kendi onayına baÄŸlayan bir yasayla durumu kurtarmıştı. Bu geliÅŸme tarafların devlet aygıtı üzerindeki güçlerini birbirlerine karşı kullanmaktan çekinmeyeceÄŸini gösterdi.
Gülen 29 Kasım’da yaptığı açıklamalarda şöyle ilginç bir ifade yer alıyor: “Öyle bir durumda bile olsa, insanlar hakkında hüsn-ü zan etmeli. CD’ler oluÅŸturmak, chiplere deÄŸiÅŸik ÅŸeyler yüklemek, bazı kimselerin haysiyet, ÅŸeref, namus ve iffetiyle alakalı bazı ÅŸeyleri teÅŸhir etmek suretiyle onları yıkmak ve devirmek, bir mü’minin yapmaması gerekli olan ÅŸeyler; caiz olmayan ÅŸeylerdir bir mü’min için.” Gülen, bugüne kadar hasımlarını ortadan kaldırmak için iktidarla ittifak halinde kullandığı birçok tezgaha kendisinin de düşebileceÄŸini öngörecek kadar kirli siyasete hakim durumda görünüyor.
Taraflar Birbirine Ne Kadar Muhtaç?
Mesele, devlet aygıtını elinde tutan iki güç arasındaki çatışma olunca, her iki gücün hangi sınırlar dahilinde birarada yaşayabileceği üzerinde düğümleniyor. Ya da kısaca şöyle soralım: Cemaat ve AKP birbirine ne kadar muhtaç?
Cemaatin bugüne kadar devlet üzerinde örgütlenme uÄŸruna ittifak yelpazesini DSP’ye kadar geniÅŸlettiÄŸini biliyoruz. Dolayısıyla AKP’nin ErdoÄŸan liderliÄŸi altında devam etmesi ve çatışmanın bu ÅŸekilde sürmesi durumunda cemaatin AKP içerisindeki kartlarını açabilecek veya yeni siyasal alternatiflerle ittifaka yönelebilecek esnekliÄŸe sahip olduÄŸunu görmek gerekir. ÖrneÄŸin Sarıgül’ün ÅŸimdiden cemaate göz kırptığını görmek mümkün. Ama bu seçim o kadar kolay olmayacaktır. Zira cemaat için etkisiz bir muhalefet yerine güçlü bir iktidarla iÅŸbirliÄŸi yapmak hegemonyayı güçlendirmek açısından önem taşır. Bugüne kadar birbirlerinden hazzetmeselerde AKP ile ortaklığın yürümesinin sebeplerinden biri budur. Ä°ki ortak birlikte hem siyasal rakiplerini alt etmiÅŸlerdir, hem de iktidarın nimetlerini beraber tatmışlardır.
AKP ve ErdoÄŸan için ise iÅŸler daha zor görünmektedir. Seçimlerde alacağı oy oranını gelecek planlamaları açısından önemsemek zorunda olan ErdoÄŸan, bugünlerde boÅŸuna cemaatin oy oranını hesaplatmaya çalışmamaktadır. CumhurbaÅŸkanlığından baÅŸkanlık sistemine, yeni anayasaya giden yol AKP’yi en geniÅŸ desteÄŸe mecbur bırakmaktadır. Cemaatle iliÅŸkisinin uzun vadede oy oranını eritebileceÄŸini gören bir ErdoÄŸan’ın kavgayı uç noktalara taşımaması ihtimal dahilinde görünmektedir. Cemaate “Bizden ne istediler de vermedik” derken esasında yeni bir pay dağılımıyla uzlaÅŸma saÄŸlanabileceÄŸinin iÅŸaretlerini vermektedir.
Ancak iki grup arasındaki “duygusal baÄŸlar” kırılma eÄŸilimini fazlasıyla taşımaktadır. Bavuldan çıkacak yeni belgeler, cdlerden flash belleklerden taÅŸabilecek kirli iliÅŸkiler kavgayı geri dönülmez noktalara taşıyabilir.
Eğitim Sistemi Tarafların Derdi mi?
Süregiden kavganın en gülünç yanı ise her iki cephenin eğitim konusunda ne kadar sevdalı olduğunu, fakirlerin, yoksulların eğitim hakkına nasıl sahip çıktığını görmemiz oldu. Sayelerinde topluma eğitim alanında ne kadar içler acısı durumda olduğumuzu anlatma fırsatı doğdu!
Bu tartışma patlak vermese Soner Semih Sipahi ismi tarihte ufak bir ayrıntı olarak yer alıp, unutulacaktı. Ancak bugün tarihin ironisi iÅŸte onun katilleri, intihar haberinin yer aldığı gazete küpürlerini kendisine kalkan ediyor. 2010 yılında 5000 TL’lik dersane borcu nedeniyle annesi cezaevine giren ve buna dayanamayarak intihar eden bir genç, rant paylaşımının aracı haline getiriliyor.
Erdoğan ve iktidar dersanelere yoksul çocukları için eşitsizlik yarattığını söyleyerek yüklense de veriler dersanelerin ve yoksullarla zenginler arasındaki eşitsizliğin bir başka kanalı özel okulların, üniversitelerin AKP döneminde pıtrak gibi çoğaldığını ortaya koyuyor.
MEB’in verilerine göre dersane sayısı 1995 yılından 2002’ye kadar olan süreçte 1496’dan 2002’ye çıkarken, 2011’de bu sayının 4055’e yükseldiÄŸi görülüyor. Dersanelere giden öğrenci sayısının AKP döneminde 606.522’den 1.234.738 kiÅŸiye, çalışan öğretmen sayısının ise 20112’den 50532 kiÅŸiye yükseldiÄŸi görülüyor. Bunun yanında eÄŸitimin giderek ticarileÅŸmesi, 4+4+4 sistemi ile birlikte dini referansları yüksek ve ucuz iÅŸ gücü yetiÅŸtirmeye dayalı, çocuk işçiliÄŸin önünü açacak bir sisteme geçiÅŸ yapılması, özel okul ve üniversitelerin sayılarının çoÄŸalması bizzat AKP’nin eseridir. EÄŸitim de diÄŸer bütün kamusal haklar gibi parayla alınıp satılabilir bir meta haline dönüşmüştür.
Öte yandan öğrencilerin sınavlarda yarış atı gibi koşturulmasına dayalı bir sistemde dersaneler kapatılsa bile eşitsizlik kendisine yeni araçlar, yeni oyuncaklar yaratarak sürecektir. Parası olan yine çocuğunu özel derslerle yetiştirecek, gerekirse özel okullara gönderecektir. Parası olmayan yoksul emekçi çocukları ise bu sistemde ancak seyirci kalacaktır.
Dersaneler cemaat için ise daha derin politik anlamlara sahiptir. Birincisi harekete militan devşirmenin en kestirme çözümlerinden birisi bugüne kadar dersaneler olmuştur. Bizzat Erdoğan Cemaatin dersaneler içerisindeki payını % 25 olarak açıklarken, cemaate ait 928 dersaneye yaklaşık 400,000 öğrencinin gittiği belirtiliyor. Bu veriler dersanelerin cemaat açısından ne kadar verimli alanlar olduğunu ortaya koyuyor. Buralarda elbette sadece test tekniği öğretilmiyor! Dersaneye giden gençler İslami yaşam tarzına iyice adapte edilerek geleceklerinde hareket için önemli vazifeler üstlenmeye hazırlanıyor.
29 Temmuz’daki konuÅŸmasında Gülen’in ErdoÄŸan’ı eleÅŸtirdiÄŸi konulardan birisi de buydu: “Bu iÅŸlerle uÄŸraşılırken, asıl meÅŸgul olunması gerekli olan ÅŸeyler ikinci plana itilecek… Mesela genel orta dereceli okullarda yüzde 35 nisbetinde içki içen talebe var. Bu neredeyse ortaokul talebelerine kadar inmiÅŸ. Yüzde 30 nisbetinde sigara içen öğrenci var. Bunlar yaygınlaşıyor. yüzde 15-20 nisbetinde uyuÅŸturucu alışkanlığı var. Türkiye’nin esas problemi budur; gelecek nesillerin uyuÅŸturucu, içki içen, sigara içen nesiller olması.. ve bizim bunlarla mücadele ediyor gibi bir tavrımız varken, böyle çok önemli, metastaz olmaya meyilli kanser gibi yarının yığınlarını batırabilecek bir problem varken, böyle bağışlayın, çok özür dilerim, böyle eften-püften meselelerle meÅŸgul olmak, bir yönüyle mühimme takılıp da onlarca ehemmi görmezden gelmek gibi bir hal oluyor. Onu anlamakta da iÅŸin doÄŸrusu zorlanıyorum.”
Bir baÅŸka ilginç ayrıntıyı da atlamadan bu noktayı sonlandıralım: Kürt illerindeki dersanelerden % 80’inin Gülen cemaatine ait olduÄŸu belirtiliyor. Ä°ÅŸte size Kürt sorununa çözüm yollarından birisi: GençliÄŸi Ä°slamileÅŸtir ve ehlileÅŸtir! Mücadeleden uzak tut!
Sonuç olarak her iki cephenin de emekçi sınıflar için hayır getirmeyecek bir rant kavgasının içine düştüğünü görmemiz gerek! Bu kavgayı kim kazanırsa kazansın veya uzlaşsınlar eşitsizliğe yeni bir halka eklenecek, haklarımıza yeni tırpan daha geçirilecektir. Egemenlerin geçmişte yaşanan çatışmalarında da gördüğümüz üzere bizler ortaya saçılması muhtemel pisliklere karşı hazırlıklı olmalıyız. Zira böyle dönemlerde ortaya saçılacak her türlü kirli ilişki egemenleri teşhir etmek için önemli olanaklar sunar ve sistemin çürüyen yanlarını gözler önüne serer.
Bu kavganın en olumlu yanı aslında eğitim sisteminin de içler acısı halinin bu hengame içerisinde ortaya serilmiş olmasıdır. Eşit, bilimsel, demokratik ve her türlü ulusal, etnik, dini ayrımcılıktan arındırılmış bir eğitimin önündeki engelin bizzat egemenlerin kendisinin olduğunu unutmamalıyız.
