Brezilya’da On Binlerce Öğrenci ve Eğitim Emekçisi Bolsonaro’ya Karşı Sokakta!
Brezilya’da faşist Bolsonaro yönetimine karşı toplumsal muhalefet, göreve geldiğinden bu yana en büyük eylemlerini gerçekleştiriyor. Göreve gelmeden önce sola yönelik yoğun bir antikomünist ve geçmiş darbe dönemindeki işkenceleri savunacak kadar saldırgan bir kampanya yürüten Bolsonaro, göreve geldikten sonra da bu tutumunu sürdürdü.
Seçim kampanyasında Bolsonaro’nun hedef aldığı alanlar arasında akademi dünyası da bulunuyordu. Göreve başlangıç töreninde yaptığı konuşmada bu alanda temizlik yapacağını ve üniversite müfredatını “Marksist çöp”ten temizleyeceğini dile getirmişti.
Mayıs ayı başında ise Brezilya Eğitim Bakanlığı tüm federal üniversitelere, kamu eğitim kurumları ve federal fon sağlanan bazı liselere sağlanan bütçede yüzde 30 kesinti yapılacağını açıkladı. Ayrıca ülkedeki tüm yüksek lisans ve doktora bursları durduruldu. Diğer taraftan kesintiler akademide muhalif düşüncenin egemen olduğu sosyal bilimler alanında yoğunlaşırken; Eğitim Bakanı Abraham Weintraub yatırımların daha hızlı ekonomik geri dönüşler sağlayan mühendislik ve fen bilimleri alanında artırılacağını açıkladı.
Bolsonaro yönetiminin attığı bu adımı göreve gelirken katı bir şekilde uygulamayı vaad ettiği neoliberal programın yanı sıra akademi ve eğitim dünyasında yapmak istediği politik temizlikten bağımsız düşünmemek gerekmektedir.
Bolsonaro ay başında attığı bir tweette özellikle küçük yaş gruplarındaki öğrencilere çağrı yaparak derslerde sol-muhalif söylemler kullanan öğretmenlerin videolarını çekmelerini istemişti. Özellikle 2004 yılında kurulan ve Bolsonaro’yla birlikte güç kazanan Partisiz Okul Hareketi bu kampanyayı forse ederken, Brezilya kamuoyunda ve akademide bu hareketin sınıflardaki özgür tartışma ortamını hedef aldığına dikkat çekiliyor.
Bu saldırılara karşı, Brezilya’da toplumsal muhalefet Bolsonaro göreve geldikten sonra ilk kez kitlesel bir şekilde sokaklara döküldü. Brezilya Ulusal Öğrenci Sendikası’nın çağırısıyla ülke çapında düzenlenen eylemlere yaklaşık 200 kentte on binlerce öğrenci ve eğitim emekçisi katıldı. Eylemlerde eğitimin piyasalaştırılmasına karşı söylemler ağırlıklı olarak ön plana çıktı. Bolsonaro ise ABD ziyaretinde eylemlere katılan kitlelere ‘bir azınlık tarafından yönlendirilen embesiller ve kullanışlı aptallar’ sözleriyle saldırdı. Ayrıca Weintraub’un üniversitelere yönelik olarak sarf ettiği “Akademik performans olarak en iyisini vermek yerine sadece kargaşa üreten üniversitelerin bütçeleri kesilecek.” sözlerine hitaben eylemlerde sıkça “Hükümet kargaşa üretir, üniversiteler bilim!” sloganları yükseltildi.
Öte yandan İngiliz Guardian gazetesine konuşan öğrencilerin anlatımları Bolsonaro’nun bütçe kesintisi yaptığı üniversitelerde yaşanan sıkıntıların boyutlarını gözler önüne seriyor. Bütçesinde % 41’lik bir kesinti yapılan Rio de Janeiro Federal Üniversitesi’nde Güzel Sanatlar öğrencisi olan Leticia Ferreira yağmur yağdığında okulun çatısının aktığını, klimayı çalıştırdıklarında ise elektriklerin kesildiğini aktarıyor. Aynı okulda yüksek lisansını tamamlayan Barbara Ottero ise iktidarın eğitimi erişilemez hale getirdiğini ve yapılan fiili bir özelleştirme olduğunu belirtiyor ve şunları söylüyor: “Üniversiteye gittiğimde babam işsizdi, burs almaktan başka çarem yoktu. Bu durum öğrenciler için haksızlık”. Bursların kesilmesiyle birlikte özellikle yoksul emekçi çocukları için Brezilya’da akademik bir kariyer yapmak fiilen imkânsız hale geliyor. Sosyoloji öğretmeni Elizabeth Saar ise “Daha öncede zorluklarla karşılaşsak da, kamusal eğitim şimdi tamamen kaldırılmış durumda.” sözleriyle eğitim sisteminin çöküşünü özetliyor.
Irkçı-faşist Bolsonaro Brezilyalı emekçilerin, gençlerin, kadınların, yerlilerin haklarını kısmaya ve demokratik alanları kısıtlamaya devam edecektir. Bu durumun toplumsal muhalefetin ve ezilen kimliklerin mücadele dinamiklerinin güçlü olduğu Brezilya’yı toplumsal patlamalarla karşı karşıya bırakması kaçınılmaz görünmektedir. Bolsonaro’nun Brezilya siyasetine taşıdığı ırkçı-faşist zehirin panzehiri emekçilerin ve mücadeleye hazır kitlelerin elindedir.